Hechtingsstoornis

This page can be found in English here.

Hechtingsstoornis (gehechtheidsstoornis) of Problematische Gehechtheid is een verzamelterm voor emoties en gedragingen van kinderen, jongeren en volwassenen waaruit blijkt dat je geen, of niet voldoende emotionele veiligheid ontleent aan de relatie met betrouwbare en vertrouwde opvoeders of een betrouwbare partner.

Problemen rond gehechtheid worden verschillend genoemd; hechtingsstoornis, geen-bodem-syndroom, adoptieprobleem, geen basisvertrouwen, geen basisveiligheid enz. Vaak gaat het samen met diverse trauma’s en verlieservaringen.

uitleg gehechtheidsstoornis

Een gehechtheidsstoornis verstoort het samen zijn met andere mensen. Vaak is het verstopt onder andere problemen, zoals gedragsproblemen, emotionele geremdheid, onrustig en alert gedrag, moeite je te binden, geen of juist veel oppervlakkige contacten, zwak zelfvertrouwen, manipuleren, snel beledigd of afgewezen voelen, controle willen houden, weinig basisvertrouwen, depressie enzovoort. Dit zie je zowel bij kinderen, jongeren als volwassenen.

Het zit niet zo zeer in de relatie, maar in jezelf. Je hebt een niet bij de relatie passende;

argwaan,
terughoudendheid,
onzekerheid
of oppervlakkigheid in het contact.

Deze argwaan, terughoudenheid, onzekerheid of oppervlakkigheid in het contact is het gevolg van je eerdere ervaringen waarin dit een logische reactie was.

Bijvoorbeeld omdat je als kind niet de goede zorg kreeg, niet juist begrepen werd, verlaten werd of andere nare dingen hebt meegemaakt. Je ontwikkelde een bij die situatie passende overlevingsstijl. Deze stijl blijft opspelen ook als de situatie inmiddels anders is. Het is als het ware vast gaan zitten in je systeem, ook als het niet meer nodig is.

Veranderen kan!

OORZAKEN VAN PROBLEMATISCHE GEHECHTHEID

Je kan een problematische gehechtheid ontwikkelen door bijvoorbeeld een belaste start in je leven, ziekenhuisopnamen als jong kind, adoptie, verlies van een ouder, pleeggezin plaatsingen, een slechte match met je ouders/opvoeders, misbruik, geweld of het niet passend beschikbaar zijn van ouders/opvoeders door hun eigen ziekte of problemen. Het kan vanaf het begin moeilijk zijn gegaan, maar ook na een ingrijpende gebeurtenis op latere leeftijd. Je raakt als het ware los van je omgeving en bent op jezelf terug geworpen.

Dit is voor alle mensen beangstigend en moet je wegstoppen. Als er dan geen herstel komt, ontwikkel je een nieuwe overlevingsstijl om het te redden. Eentje met argwaan, terughoudendheid, onzekerheid of oppervlakkigheid in het contact. Het lukt je om (regelmatig zelfs heel) goed te functioneren, maar echt contact met anderen en jezelf is verstoord geraakt.

Vertrouwen verdwijnt en de basis voor verdere opvoeding en een verdere evenwichtige ontwikkeling van binnen uit valt weg. Soms blijkt dat pas na lange tijd.

ONVEILIGE GEHECHTHEID OF STOORNIS?

Een onveilige gehechtheid wordt vaak als een stoornis gezien. Dit is niet zo. Bij een onveilige gehechtheid er is wel argwaan, terughoudendheid, onzekerheid of oppervlakkigheid in contact, maar niet als een diepgaand overheersend patroon in alle relaties en op bijna alle momenten.

Een onveilige gehechtheid is wel een risicofactor, maar ook wat vanuit het gewone dagelijkse leven te herstellen is. Door nieuwe (wel goede) ervaringen op te doen. Eventueel met extra hulp; een periode behandeling is ondersteunend om oude pijn op te ruimen en nieuwe goede ervaringen binnen te laten komen.

Hiernaast hebben alle mensen bij perioden of bij enkele relaties aspecten van een onveilige gehechtheidsstijl.

Bij een gehechtheidsstoornis is er een diepgaand patroon wat in meerdere relaties en vrijwel voortdurend bepalend is en negatieve gevolgen heeft. Het opdoen van nieuwe (wel goede) ervaringen leidt niet tot een vanzelfsprekende bijstelling van het patroon. Regelmatig snappen mensen met een gehechtheidsstoornis dit zelf heel goed, maar kunnen het niet zelf veranderen. Je overlevingsstijl blijft de nieuwe ervaringen als het ware blokkeren. Behandeling helpt je om dit te veranderen.

Wil je je een Podcast luisteren over Gehechtheid?

BEHANDELING GEHECHTHEIDSSTOORNIS

Behandeling bij een gehechtheidsstoornis probeert het vertrouwen met jezelf en anderen te herstellen. Gehechtheid blijft mogelijk, ook als je ouder bent. We proberen de oude ervaringen te verwerken en nieuwe ervaringen rond nabijheid toe te laten. Dit is een proces wat respect vraagt voor de oude stijl. Die stijl is immers niet voor niets ontstaan, ook al is het nu niet meer passend.

Behandeling van een gehechtheidsstoornis vraagt een lange adem en is maatwerk. Bij kinderen en jongeren vraagt het samenwerking met ouders, school en omgeving. We houden rekening met het dagelijkse leven en andere dingen die kinderen moeten en kunnen leren.

Volwassenen hebben vaak diverse behandelingen gehad op deelaspecten, zonder dat de essentie goed benaderd is. Per nieuwe behandelperiode leer en ervaar je een nieuw stuk, waardoor je verder kan.

ONDERZOEK HECHTINGSSTOORNIS

Een Problematische gehechtheid kan zich uiten op verschillende manieren. Vaak lijkt het op ADHD, Autisme, moeilijk lerend, FASD of andere beelden. Toch is het iets anders en vraagt ook een andere benadering.

Goede diagnostiek is daarom belangrijk en mogelijk om het een van het andere te onderscheiden. Eenzijdig op gehechtheid behandelen (terwijl er ook wat anders is) of eenzijdig op iets anders behandelen (terwijl problemen in gehechtheid overheersen) kunnen we hiermee voorkomen.

We kijken naar o.a. de relatiegeschiedenis, trauma’s, huidige gehechtheid aan vaste verzorgers, het ontwikkelingsverloop, informatieverwerking, taal, organisatietaken en medische geschiedenis.

Onderzoek doen we (bij kinderen en jongeren) samen met ouders/opvoeders en de omgeving. Naast kennis van andere beelden, vraagt het specialistische kennis er ervaring met hechtingsstoornissen. Bij ZO! hebben we deze kennis.

Op die manier kunnen we een zorgvuldige behandeling starten met aandacht voor alle gevonden aspecten.